روابط عمومی شبکه بهداشت و درمان فیروزکوه
سیاه زخم یا آنتراکس چیست ؟
یکی از بیماریهای عفونی حاد حیوانات (مانند گوسفند، بز و گاو) است که انسان برحسب تصادفی در اثر تماس با حیوانات آلوده یا فرآورده های آنها مانند پشم ، مو ،استخوان ، سفیداب و استنشاق افشانه های آلوده بدان مبتلا میشود. بیماری باعث بروز مرگ ومیر فراوانی در دام ها می شود و زمینه را برای وابستگی های اقتصادی و سیاسی فراهم می کند . هم چنین باعث مرگ ومیر در انسان می شود .
اهمیت بهداشتی :
یکی از بیماریهای عفونی حاد حیوانات (مانند گوسفند، بز و گاو) است که انسان برحسب تصادفی در اثر تماس با حیوانات آلوده یا فرآورده های آنها مانند پشم ، مو ،استخوان ، سفیداب و استنشاق افشانه های آلوده بدان مبتلا میشود. بیماری باعث بروز مرگ ومیر فراوانی در دام ها می شود و زمینه را برای وابستگی های اقتصادی و سیاسی فراهم می کند . هم چنین باعث مرگ ومیر در انسان می شود .
عامل بیماری:باسیلوس آنتراسیس یک باسیل درشت و میلهای شکل گرم مثبت است که در محیطهای معمولی به خوبی رشد میکند. در محیطهای نامساعد ایجاد اسپور (هاگ) میکند لذا خیلی مقاوم میباشد.
علائم بالینی :
سیاه زخم استنشاقی :در حدود 5 % از موارد را شامل می شود و توسط استنشاق اسپور باکتری در افرادی که با محصولات حیوانی آلوده تماس داشته اند ایجاد می شود . که در مدت 24 ساعت به مرگ می انجامد . میزان مرگ ومیر بیماری80 تا100 % است و درمان آن معمولا ناموفق است . علائم بیماری شامل تب شدید ، تنگی نفس ، استریدور ، هایپوکسی و هایپوتانسیون می باشد .
سیاه زخم جلدی : شایعترین فرم بیماری است و 95 % موارد را تشکیل می دهد
انتقال بیماری
۱.پوستی: از راه تماس و دستکاری مواد آلوده دامی( پشم، پوست، گوشت، پودر استخوان خام و غیره) مبتلا میگردد. میکرب از راه خراشهای کوچک پوست وارد بدن انسان میشود. (بیماری شغلی)
۲. تنفسی: انتقال تنفسی توسط گرد و غبار آلوده به ندرت دیده میشود (در کارخانههای پشم بافی و پشم شویی)
۳. گوارشی: انتقال از راه خوراکی توسط گوشت خام یا نیم پز، شیر خام و غیره ممکن است. انتقال از فرد به فرد بسیار نادر است.
دوره نهفتگی بیماری
حدود ۷روز پس از تماس میباشد. تعداد ۸۰۰۰تا ۵۰۰۰۰میکروارگانیسم برای آلودگی از راه تنفسی لازم است. باکتری به دلیل داشتن کپسول در برابر سیستم ایمنی بدن مقاوم است و با ترشح سم (توکسین) موجب بروز علایم میشود.
روشهای کنترل و پیشگیری
ایزولاسیون افراد مبتلا و انجام احتیاط های لازم در دوره بیماری
ضد عفونی کردن کلیه آلودکی های ناشی از ترشحات ضایعات جلدی و ترشحات تنفسی ( هیپو کلریت سدم 5 % ، پراکسید هیدروژن ، استیم اسید و گلوتارآلدئید موثر است )
کشف و بررسی منبع عفونت
آموزش کارکنان صنایعی که احتمال آلودگی آنها وجود دارد .
واکسیناسیون افراد در معرض خطر
شناسایی افراد در تماس با بیمار و در صورت وجود بیماری درمان آنها
معدوم نمودن لاسه حیوانات آلوده ( آتش زدن ، دفن کردن عمیق و پوشاندن با آهک )
عاری نمودن مواد از اسپور ها با استفاده از فرمالدئید
شست و شوی مرتی دستها و تمیز کردن مرتی وسایل و تجهیزات و محل کار
درمان حیوانات آلوده و واکسیناسیون حیوانات سالم گله