طی سال­های اخیر افزایش شیوع بیماری دیابت در جهان، این بیماری را به بزرگترین اپیدمی تاریخ تبدیل کرده است. تا پایان سال 2017 بیش از 425 میلیون نفر از مردم 20 تا 79 سال دنیا مبتلا به دیابت بودند که تا سال 2045 بالغ بر 619 میلیون نفر خواهند شد. در سال 2015 برای اولین بار تعداد  کودکان و نوجوانان کمتر از 14 سال در جهان که مبتلا به دیابت نوع یک هستند از مرز نیم میلیون نفر گذشت. در حال حاضر یک میلیون کودک و نوجوان کمتر از 19 سال مبتلا به دیابت نوع یک هستند.  سالانه 4 میلیون نفر به دلیل این بیماری جان خود را از دست می­دهند. از طرف دیگر 392 میلیون نفر در جهان دچار اختلال تحمل گلوکز هستند که در صورت عدم مداخله موثر اغلب آن­ها مبتلا به دیابت خواهند شد. در حال حاضر حداقل 11 درصد جمعیت بالای 25 سال کشورمان مبتلا به دیابت هستند و حداقل 25 درصد آنان از بیماری خود آگاه نیستند.

امسال نیز به منظور آگاهی عموم هموطنانمان درباره بیماری دیابت و تاکید بر اهمیت اصلاح شیوه زندگی، همانند سال­های گذشته روزهای 19 لغایت 25 آبان ماه به عنوان هفته ملی دیابت نامگذاری شده است و با توجه به اینکه  خانواده ها نقش مهمی را در رفع عوامل خطر قابل تغییر برای دیابت نوع 2 بازی می کنند می بایست با آموزش و ترویج فعالیت بدنی و تغذیه مناسب باعث افزایش کیفیت زندگی خانواده ها شویم. به همین جهت شعار روز جهانی دیابت برای دو سال متوالی «دیابت و خانواده» (The Family and Diabetes)می­باشد.

دیابت یک بیماری مزمن است و هنگامی به وجود می‌آید که در آن سطح قند خون (گلوکز خون) بالاتر از حد نرمال باشد. بسیاری از مواد غذایی که ما مصرف می‌کنیم در بدن به گلوکز یا قند تبدیل می‌شوند تا به عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار گیرند. پانکراس که یک اندام بین معده و ستون فقرات است هورمونی به نام انسولین ترشح می‌کند. انسولین به انتقال گلوکز توسط خون به تمام سلول‌های بدن کمک می‌کند.

هنگامی که شما به دیابت مبتلا می‌شوید، پانکراس قدرت ترشح انسولین کافی را ندارد یا بدن نمی‌تواند از انسولین خود به درستی استفاده کند و این باعث می‌شود قند خون شما افزایش پیدا کند که در صورت پیروی از برنامه درمانی و دستورات پزشک، رعایت برنامه غذایی و فعالیت بدنی، شما می‌توانید از یک زندگی سالم و طولانی برخوردار باشید. در مقابل، نادیده گرفتن توصیه‌های پزشک، پیروی از رژیم غذایی نامناسب و حذف فعالیت بدنی، باعث ابتلای شما به عوارض دیابت، ازجمله عوارض عصبی، بینایی، قلبی و کلیوی خواهد شد.

بیماری دیابت برحسب اختلال به وجود آمده انواع مختلف دارد. دیابت نوع۱که در این افراد سلول‌های لوزالمعده هیچ انسولینی ترشح نمی‌کنند و بیشتر کودکان و نوجوانان مبتلا به این نوع بیماری می‌شوند. دیابت نوع۲که به دیابت بزرگسالی معروف است و انسولین ترشح‌شده در بدن موثر واقع نمی‌شود و نوع سوم که دیابت حاملگی است که خانم‌های باردار در زمان حاملگی به آن دچار می‌شوند.

دیابت و عوارض آن باعث زیان‌های اقتصادی قابل‌ توجهی به افراد مبتلا به دیابت و خانواده‌های آنها می‌شود و به سیستم‌های سلامت و اقتصاد ملی نیز از طریق هزینه‌های مستقیم پزشکی ضربه می‌زند.

ابتلا به این بیماری موضوع شایعی است اما با انجام یکسری کارهای روزمره در خانه، محل کار و محل تحصیل می‌توان از ابتلا به آن پیشگیری یا بعد از ابتلا از خطرناک شدن آن جلوگیری کرد. در حال حاضر و با امکانات و دانش فعلی پیشگیری از دیابت نوع۱تقریباً غیرممکن است. نقطه آغازین برای زندگی با دیابت مدیریت کردن آن است. هر چقدر فرد بدون شناسایی و درمان دیابت، با آن زندگی کند، خطرات آن بیشتر می‌شود پس راه‌های ساده شناسایی این بیماری نظیر آزمایش قند خون باید در جامعه متداول شود.

پیشگیری از دیابت نوع ۲

■ورزش منظم:

ورزش علاوه بر کنترل وزن، با مصرف قند برای سوخت‌رسانی به ماهیچه‌ها افزایش قند خون را کند کرده و حساسیت نسبت به انسولین را افزایش می‌دهد.

■تغذیه سالم:

غذا خوردن سالم سنگ‌بنای زندگی سالم است، اما اگر شما دیابت دارید، باید بدانید که چه غذاهایی سطح قند خون را تحت تاثیر قرار می‌دهد. البته فقط نوع غذایی که می‌خورید اهمیت ندارد بلکه مقدار و ترکیب آن نیز مهم است.

■اجتناب از مصرف الکل:

کبد انسان به منظور مقابله با افت قند خون به طور طبیعی قند ذخیره‌شده را آزاد می‌کند اما اگر کبد شما مشغول متابولیزکردن الکل شود، سطح قند خون شما کمکی از طرف کبد دریافت نخواهد کرد. الکل می‌تواند باعث کاهش شدید قند خون تا ۲۴ساعت و بیشتر شود.

■کنترل مستمر فشار خون و چربی:

کنترل دیابت نیاز به مراجعات مرتب و چکاپ پزشکی دارد. قند خون خود را طبق دستور پزشک در ساعات معینی پیش از وعده غذایی، پس از آن و پیش از خواب بررسی کنید. مقادیر آن را یادداشت کنید و با مقادیر طبیعی مقایسه کنید. قند خون طبیعی ناشتا ۸۰تا ۱۲۰میلی‌گرم بر دسی‌لیتر بوده و پس از صرف غذا حداکثر تا ۲۰۰میلی‌گرم بر دسی‌لیتر طبیعی است.

■کنترل وزن:

افراد مبتلا به دیابت نوع۲اغلب اضافه‌وزن دارند یا دچار درجاتی از چاقی هستند و علاوه بر اینکه چاقی خود خطر فاکتوری برای ابتلا به دیابت است، کنترل قند خون را نیز با مشکل روبه‌رو خواهد کرد.

■کنترل استرس:

اگر شما فردی استرسی هستید بدن شما در پاسخ به استرس طولانی‌مدت ممکن است سطح قند خون شما را بالا ببرد و باعث شود روتین قند خون شما جابه‌جا شده و دچار دیابت شوید.

                                                                                                                                                                                                بیماریهای غیرواگیر