مهمترين دورة زندگي افراد در طول عمر آنان، دورة بين انعقاد نطفه و هشت سالگي است؛ زيرا رشد و پرورش كودك در اين دوره، شالودة رشد او در آينده را پي‌ريزي ميكند. در سه سال اول زندگي، رشد انسان بسيار سريع است. در اين دوره، حساسيت نسبت به تأثيرات محيطي نيز از همة دوره‌هاي ديگر بيشتر است.

در سالهاي اول، رشد مغز در بحراني‌ترين وضعيت بوده و نسبت به تأثيرات خارجي (چه مثبت و چه منفي) بيشترين حساسيت را دارد. مغز در این زمان توانمندی بالفعل کم و بالقوه بسیار بالایی دارد. مراقبت محبت‌آميز و آموزش‌هایی  كه كودك در سالهاي اول دريافت ميكند يا فقدان اين تجربيات اساسي تأثيرات بلند مدتي بر ذهن كودك باقي ميگذارد. هر سلول عصبی به طور بالقوه می تواند با 15000 سلول دیگر ارتباط برقرار کند اين رابط‌ها، آنچه را ما ميتوانيم انجام دهيم، آنچه مايليم انجام دهيم، نحوة تفكر ما و در واقع آنچه را كه هستيم تعيين مي كنند. هرچه تعداد این ارتباطها بیشتر باشد، مغز توانمند تر و کودک از آینده و عملکرد بهتری برخوردار خواهد بود.

دوره‌اي كه رابط‌هاي مغز با سرعتي انفجاري تكثير ميشوند با سالهاي اول كودكي همزمان است، يعني با دوره‌اي كه كودك عملأ در هر لحظه از بيداري، چيزهاي تازه‌اي را براي اولين بار كشف ميكند. نقش تجربه در همين زمان ايفا ميشود. هنگامي كه در سالهاي اول، رابطي مكررأ مورد استفاده قرار ميگيرد، جنبة هميشگي پيدا ميكند. رابطها (سيناپسها)ئي كه در نتيجة تكرار تجربيات اوليه به دفعات فعال ميشوند، به دائمي شدن متمايل ميشوند و سيناپسهائي كه به‌كلي يا به دفعات كافي فعال نشده‌اند، به حذف شدن متمايل ميشوند؛ بدين ترتيب، رشد مغزي يكفرايند "استفاده كن يا از دست بده" است.

بنابراين، بسيار مهم است كه كودك فرصتهاي كافي براي مواجهه، تقليد و درگير شدن با تنوع گسترده‌اي از فعاليتهاي برانگيزندة واكنشي داشته باشد و بدين وسيله بتواند ياد بگيرد كه از توانهاي مغزي خود استفاده كند. كودكاني كه از اين گونه شرايط محروم ميشوند احتمال دارد كه دچار مشكلات شخصيتي، اختلالات رواني، نارسايي‌هاي ادراكي و مشكلات يادگيري شوند.

خانه و ساكنان آن، همراه با هم، اولين محيط كودك و شالودة تعامل او با محيط را تشكيل ميدهند. كودك بايد آزاد بوده و احساس امنيت كند تا بتواند از امكاناتي كه محيط براي او فراهم ميكند، برخوردار شود.بنابراين، لازم است كه برنامه هاي سالهاي اول كودكي همواره مداخلاتي را طراحي كنند كه بر خردسال ترين كودكان متمركز باشند، زيرا بيشترين تفاوتها در اين دوره ايجاد ميشوند.